Formatie van Echteld

NUEC

Formeel (Weerts & Busschers 2003).

Humeuze klei met dunne discontinue veenlagen, siltige en zandige klei afgewisseld met dunne zandlagen, en zeer fijn tot uiterst grof zand (63-2000 µm). Lokaal lagen fijn tot grof grind. Sporadische mollusken, diatomeeën en ostracoden. Afname in korrelgrootte en grindgehalte van oost naar west.

Anastomoserend of meanderend fluviatiel (Rijn-Maas), brak- tot zoetwatermilieu. Inclusief kronkelwaard en geul (zandig, fining upward met basale lag), restgeul (klei gelaagd met fijn tot matig grof zand (63-300 µm) met ingeschakeld veen), oeverwal (gelamineerde klei tot fijn zand (63-150 µm)), kom of riviervlakte (humeuze klei met plantenresten en hout), crevasse (uiterst fijn tot uiterst grof zand (63-2000 µm)), dijkdoorbraak (heterogeen en chaotisch), en lacustrien (gelaagd zand en klei, en basaal organisch materiaal) (Berendsen 1982; Weerts 1996; Arnoldussen 2000; Weerts & Busschers 2003; Weerts et al. 2005; Bos 2010).

Scherp contact met fluviatiele klei (Laag van Wijchen, Formatie van Kreftenheye), scherp contact met grof tot zeer grof fluviatiel zand (Formatie van Kreftenheye), geleidelijke overgang in geval van grove geulafzettingen. Scherp contact met fijn tot matig grof eolische of beekzand (Formatie van Boxtel).

Veelal aan maaiveld. Elders, discordant contact, voornamelijk scherp, met klastische getijafzettingen (zand en klei met mariene schelpen; Formatie van Naaldwijk), veen (Hollandveen Laagpakket, Formatie van Nieuwkoop; deels ingeschakeld), of matig fijn tot grof rivierduinzand (Laagpakket van Delwijnen, Formatie van Boxtel).

Tot ongeveer 15 m in het westen.

Elk architectureel element heeft een specifieke verbreiding binnen de Formatie (Berendsen 1982, 1984a, 1984b; Berendsen & Stouthamer 2001; Weerts & Busschers 2003; Westerhoff & Weerts 2013). Zeewaarts van de kustlijn beperkt voorkomend nabij de ingang van de haven van Rotterdam.

Noordzee: niet onderscheiden; VK: afwezig; DUI: vergelijkbaar sediment van de Rijn toegewezen aan 'Jung- Mittel- en Altholozän' (cf. Klostermann 1992; zie ook Brunnacker 1978; Braun & Thiermann 1981; Klostermann 1989); BEL: afwezig.

Holoceen.

Vernoemd naar Echteld.

Betuwe Formatie (Doppert et al. 1975), behalve Maas- en Roer-afzettingen, met toevoeging van Afzettingen van Tiel en Gorkum (Westland Formatie) (Doppert et al. 1975).

Wim Dubelaar (2018), Sytze van Heteren (2019).

Arnoldussen, S. 2000. Covered with Clay. Man and Landscape during the Late Neolithic up to the Middle Bronze Age in the Dutch central river area, Leiden (unpublished MA thesis), 146 p.

Berendsen, H.J.A. 1982. De genese van het landschap in het zuiden van de provincie Utrecht, een fysisch-geografische studie. Proefschrift, Utrechtse Geografische Studies 25, 255 p.

Berendsen, H.J.A. 1984a. Quantitative analysis of radiocarbon dates of the perimarine area in the Netherlands. Geologie en Mijnbouw, 63, 343-350.

Berendsen, H.J.A. 1984b. Problems of lithostratigraphic classification of Holocene deposits in the perimarine area of the Netherlands. Geologie en Mijnbouw, 63, 351-354.

Berendsen, H.J.A., Stouthamer, E. 2001. Palaeogeographic Development of the Rhine-Meuse Delta, the Netherlands. Koninklijke van Gorcum B.V., 280 p.

Bos, I.J. 2010. Distal delta-plain successions. Architecture and lithofacies of lake fills and organics in the Holocene Rhine-Meuse delta, The Netherlands. Ph.D. Thesis, Utrecht University, 208 p.

Braun, F.J., Thiermann, A. 1981. Geologische Karte von Nordrhein-Westfalen 1:25.000. Erläuterungen zu Blatt 4130 Emmerich. Geologisches Landesamt Nordrhein-Westfalen, Krefeld.

Brunnacker, K. 1978. Der Niederrhein im Holozän. Fortschritte in der Geologie von Rheinland und Westfalen, 339-440.

Doppert, J.W.Chr., Ruegg, G.H.J., Van Staalduinen, C.J., Zagwijn, W.H., Zandstra, J.G. 1975. Formaties van het Kwartair en Boven-Tertiair in Nederland. In: Zagwijn, W.H., Van Staalduinen, C.J. (eds.): Toelichting bij geologische overzichtskaarten van Nederland. Rijks Geologische Dienst, Haarlem, 11-56.

Klostermann, J. 1989. Geologische Karte von Nordrhein-Westfalen 1:25.000. Erläuterungen zu Blatt 4304 Xanten. Mit Beiträgen von J. Nötting, W. Paas & H.-W. Rehagen. Geologisches Landesamt Nordrhein-Westfalen, Krefeld.

Klostermann, J. 1992. Das Quartär der Niederrheinischen Bucht. Geologisches Landesamt Nordrhein-Westfalen, Krefeld, 200 p.

Makaske, B. 1998. Anastomosing rivers. Forms, processes and sediments. Ph.D. Thesis, Utrecht University, 287 p.

Weerts, H.J.T, Busschers, F.S. 2003. Beschrijving lithostratigrafische eenheid. Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO. Utrecht.

Weerts, H.J.T. 1996. Complex Confining Layers. Architecture and hydraulic properties of Holocene and Late Weichselian deposits in the fluvial Rhine-Meuse delta, The Netherlands. Ph.D. Thesis, Utrecht University / Netherlands Geographical Studies, 213, 189 p.

Weerts, H.J.T., Westerhoff, W.E., Cleveringa, P., Bierkens, M.F.P., Veldkamp, J.G., Rijsdijk, K.F. 2005. Quaternary geological mapping of the lowlands of The Netherlands, a 21st century perspective. Quaternary International, 133-134, 159-178.

Westerhoff, W.E., Weerts, H.J.T. 2013. Lithostratigraphy. In: Elias, S.A., Mock, C.J. (eds.): Encyclopedia of Quaternary Science. 2nd edition. Elsevier B.V., Amsterdam, 227-242.